Seans LXI „(nie)Dozwolone od lat 18”

Witajcie słuchacze i czytacze.

Dziś będzie, jak tytuł wskazuje, dla dorosłych. A częściowo nawet nielegalnie. ;)

Wino czerwone - rodzaj wina sklasyfikowany ze względu na kolor trunku. Wino czerwone ma kolor w różnych odcieniach czerwieni (purpurowy, rubinowy, ceglasty, wiśniowy, czarno-czerwony). Produkuje się je z ciemnych winogron nazywanymi potocznie czarnymi. W przypadku produkcji czerwonego wina należy zgnieść winogrona, aby umożliwić dostęp moszczu do skórek, które są źródłem czerwonego koloru w winie. Czasami może być to dokonane mechanicznie (prasa) lub za pomocą maceracji węglowej. Procedura ta polega na wstępnym fermentowaniu całych, niezgniecionych winogron. Powstający dwutlenek węgla powoduje samoczynne rozerwanie winogron i doprowadzenie do dostępu moszczu do skórek winogronowych. Dalsza fermentacja bez względu na sposób miażdżenia gron odbywa się tak samo w obu metodach.

Whisky przywędrowała do Ameryki wraz z irlandzkimi i szkockimi imigrantami i po ich przystosowaniu się do tamtejszych warunków również produkowana przez nich whiskey znacznie (jeśli nie całkowicie) odróżniła się od oryginalnej whisky. Amerykańska whiskey dzieli się  na sześć głównych kategorii: Bourbon Whiskey (bourbon), Tennessee Whiskey, Rye and Wheat Whiskey (żytnia i pszeniczna), Corn Whiskey (kukurydziana), Blended American Whiskey (mieszana). Istnieje tylko jedna marka amerykańskiego bourbona, która używa na etykiecie słowa "whisky" (bez literki 'e'), a mianowicie Maker's Mark. Nazwa whisky jest przeważnie używana w stosunku do trunków destylowanych w Szkocji, Walii, Kanadzie oraz Japonii, a nazwa whiskey dla produkowanych w Irlandii oraz Stanach Zjednoczonych. Dyrektywa z 1968 r. władz amerykańskich (dokładnie agencji federalnej BATF - "Bureau of Alcohol, Tobacco, Firearms and Explosives") określa "whisky" jako oficjalną nazwę używaną w U.S., ale dopuszcza (ulegając tradycji) również nazwę "whiskey", przy czym większość amerykańskich producentów wciąż używa określenia "whiskey". Tequila to meksykański wysokoprocentowy napój alkoholowy. Trunek jest destylatem sfermentowanego soku z agawy niebieskiej. Należy podkreślić, że tylko destylowany sok, a nie żadną inną część agawy niebieskiej można nazwać tequilą. W wieku XVII, około 1600 roku, Don Pedro Sánchez de Tagle, markiz Altamiry, zapoczątkował przemysłową produkcję tequili na terenie dzisiejszego Jalisco. W 1608 roku tequila została opodatkowana. Tequilę w formie jaką znamy dzisiaj wyprodukowano po raz pierwszy na początku XIX wieku w Guadalajarze (Meksyk). Bardzo długo tequila była trunkiem lokalnym nie cieszącym się wielką popularnością. Zmieniło się to na początku nowego tysiąclecia, kiedy więcej marek trunku pojawiło się na rynku. Wtedy to tequila zyskała ogromną popularność, będąc w trójce najlepiej sprzedających się alkoholi mocnych. Przed butelkowaniem tequila jest filtrowana przez węgiel aktywowany lub filtry celulozowe. Oryginalna tequila wytworzona w 100% z agawy musi być butelkowana w Meksyku i mieć oznaczenie Hecho en Mexico. Jedynie tequila mixto (nie w 100% z agawy) może być butelkowana poza krajem. W Polsce rozpowszechnione jest picie tequili w kieliszkach (shotach) razem z: w przypadku Blanco ("silver tequila") – solą oraz cytryną (bądź limonką), Oro ("gold tequila") – cynamonem oraz pomarańczą (lub tak samo jak Blanco). Pijący najpierw zlizuje sól/cynamon z wierzchu dłoni, następnie wypija zawartość kieliszka i zagryza cytryną/pomarańczą/limonką. W przypadku tequili leżakującej, spożywa się ją samą, sącząc ze specjalnego kieliszka. Papieros - wyrób tytoniowy składający się z rurki z cienkiej bibułki (gilzy) o średnicy do 1 cm i długości do 12 cm (zwykle 85 mm), wewnątrz której znajduje się mieszanka tytoniowa zawierająca spreparowane liście różnych odmian tytoniu. Podczas palenia papierosa zawarta w dymie papierosowym nikotyna dostaje się do krwi i wywiera swoje działanie na organizm palacza. Oprócz nikotyny dym tytoniowy zawiera tysiące innych szkodliwych, rakotwórczych substancji chemicznych. Zgodnie z obowiązującym prawem zabrania się sprzedaży wyrobów tytoniowych (papierosów) młodzieży do lat 18. Sprzedaż wyrobów tytoniowych niepełnoletnim jest według prawa polskiego zakazana i grozi grzywną od 20 do 5000 złotych. Na dole paczki papierosowej umieszczony jest napis dotyczący skutków palenia tytoniu. Zakazana jest sprzedaż papierosów w opakowaniach zawierających mniej niż 20 sztuk, bez opakowania oraz na sztuki. Kawa – napój sporządzany z palonych, a następnie zmielonych lub poddanych instantyzacji ziaren kawowca, zwykle podawana na gorąco. Pochodzi z Etiopii, w Europie pojawiła się około XVI wieku. Jedna z najpopularniejszych używek na świecie i główne źródło kofeiny. Działa pobudzająco i orzeźwiająco, przyspiesza przemianę materii i zwiększa sprawność myślenia. Zawiera przeciwutleniacze, które zapobiegają powstawaniu wolnych rodników. Spożywana w dużych ilościach może jednak być szkodliwa dla zdrowia. Rocznie produkuje się około 6,7 miliona ton kawy. Uprawa kawy wymaga odpowiednich warunków klimatycznych. Optymalny klimat do uprawy kawy zależy od gatunku jaki jest uprawiany. Arabikę uprawia się w klimacie subtropikalnym, gdzie panują wysokie temperatury. Wysokości na jakich uprawia się arabikę mieszczą się w przedziale 600–1200 m. n.p.m. Warunki występujące w klimacie subregionalnym powodują, że kawa w jednym sezonie rośnie, a w drugim dojrzewa. Drugim klimatem sprzyjającym uprawie arabiki jest klimat równikowy, który cechują częste opady deszczu powodujące nieprzerwane owocowanie kawowca. W przypadku tego klimatu arabika wymaga wysokości od 1200 do 2000 m. n.p.m. W klimacie równikowym zbiór kawy odbywa się 2 razy w ciągu roku: pierwszy w okresie największych opadów, drugi w okresie opadów najmniejszych. Uprawa robusty ogranicza się do 10 równoleżnika na północ i południe od równika. Plantacje kawy typu robusta znajdują się na wysokości od 400 do 600 m n.p.m. oraz często na równinach. W porównaniu z arabiką gatunek ten jest bardziej odporny na szkodniki oraz choroby, lecz mniej odporny na zimno. Opium − substancja otrzymywana przez wysuszenie soku mlecznego z niedojrzałych makówek maku lekarskiego (Papaver somniferum). Zawiera około 40 alkaloidów, które można podzielić na dwa rodzaje: pochodne fenantrenu (morfina, kodeina) i pochodne izochinoliny (papaweryna). Również makowiny, tj. suche, dojrzałe i opróżnione z nasion torebki maku, wraz z szypułkami oraz wymłócona słoma makowa są źródłem tych samych alkaloidów. Pochodna morfiny - kodeina, stosowana jest jako lek uspokajający i znoszący odruch kaszlu. Podobnie przeciwkaszlowe działanie ma narkotyna, która jednocześnie pobudza ośrodek oddechowy. Papaweryna używana jest przy kolce jelitowej, wątrobowej i innych narządów, gdyż blokuje bodźce nerwowe powodujące skurcz mięśni gładkich układu pokarmowego. Opium było w przeszłości używane głównie jako środek przeciwbólowy, uspokajający, środek nasenny i odurzający. Stosowane było głównie w postaci nalewki alkoholowej (laudanum) lub palone. Szczególnie szeroko opium stosowano w Europie i USA w XIX wieku. Próby ograniczania sprowadzania brytyjskiego opium do Chin doprowadziły do wojen opiumowych. Obecnie 90% światowej (85% na rynku europejskim) produkcji opium pochodzi z Afganistanu, gdzie jest głównym źródłem utrzymania miejscowych chłopów. Kokaina (metylobenzoiloekgonina) – substancja pobudzająca pochodzenia roślinnego. Jest to alkaloid tropanowy otrzymywany z liści krasnodrzewu pospolitego (koki) (Erythroxylon coca), który pierwotnie porastał tereny Andów w Ameryce Południowej. Kokaina wykazuje podobieństwo strukturalne do niektórych innych alkaloidów, np. atropiny i skopolaminy. To w jakiej postaci i w jaki sposób kokaina jest zażywana, wpływa na intensywność i czas efektów psychotropowych, a także na szybkość powstawania uzależnienia. Efekt odurzenia odczuwalny jest niedługo po zażyciu kokainy. Odczucia psychotropowe, określane jako high, są powiązane z koncentracją narkotyku we krwi, szczególnie krwi dopływającej do mózgu. Im szybciej kokaina dotrze do mózgu, tym większe będą te efekty; szybko również znikną. W rezultacie, te sposoby przyjmowania kokainy, które powodują szybkie i intensywne odczucia, powodują również krótsze trwanie tych efektów. Kokaina wpływa dodatnio na poziom dopaminy – odpowiedzialnej za ośrodki przyjemności w mózgu. Powoduje odczucie euforii, zmniejsza niepokój i zwiększa poczucie pewności siebie, zwłaszcza w kontaktach międzyludzkich. Duże dawki kokainy, wprowadzone którymś z efektywnych sposobów do organizmu, powodują euforyczne doświadczenia, które kreują jaskrawe, długoterminowe wspomnienia, stanowiące podstawę dla później pojawiającej się ochoty na narkotyk. Przy większych dawkach powstają również halucynacje i paranoje, przypominające objawy schizofrenii. Kokaina bardzo silnie uzależnia psychicznie powodując zmiany w mózgu. Dietyloamid kwasu D-lizergowego (LSD, LSD-25) – organiczny związek chemiczny, psychodeliczna substancja psychoaktywna, pochodna ergoliny. Jest to jedna z najaktywniejszych substancji psychodelicznych – 100 razy bardziej czynna biologicznie niż psylocybina i 4000 razy bardziej niż meskalina. Po raz pierwszy LSD zostało zsyntetyzowane w 1938 r. przez szwajcarskiego chemika Alberta Hofmanna w laboratoriach firmy Sandoz (obecnie Novartis). Początkowo planowano wykorzystać tę substancję jako lek działający pobudzająco na układ krwionośny i oddechowy. W trakcie dalszych badań poznano jego psychodeliczne właściwości. Lek był w latach 40. i 50. XX wieku stosowany w psychiatrii. W latach 60. i 70. XX w. jako narkotyk LSD uzyskało popularność w pewnych kręgach młodzieży szczególnie związanych z ruchem hipisowskim. Działa na zasadzie sprzężenia zwrotnego dodatniego, krótkotrwale obniża poziom serotoniny, co prowadzi w efekcie do jej nadprodukcji. Kiedy, po ok. 150-240 minutach, LSD w wyniku rozpadu przestaje oddziaływać z komórkami, następuje nagły wzrost przewodnictwa – impulsy między neuronami są silniejsze, co prowadzi do wykorzystywania połączeń, które w normalnym stanie (bez nadmiaru neuroprzekaźnika) nie byłyby wykorzystane, bądź miałyby mniejszy wpływ na reakcję mózgu. Może to prowadzić do potęgowania odczuć, halucynacji, synestezji oraz do trwałych zmian w strukturze połączeń między neuronami. Stosunkowo rzadkim zjawiskiem są reminiscencje — po tygodniach, miesiącach, nawet latach od zażycia środka przejawiają się epizodycznie niektóre efekty LSD, które trwają od kilku sekund do kilku godzin. Okres działania LSD nazywa się potocznie słowem trip (ang. trip – podróż). Pojawiają się efekty sensoryczne: wzmocnienie percepcji zmysłowej lub częściej jej zaburzenia (szczególnie wzrokowe, rzadziej dotykowe lub proprioceptywne), efekty synestetyczne, zaburzenia poczucia czasu. W większości przypadków pojawiają się bardzo przyjemne uczucia, często opisywane jako mistyczne (np. zjednoczenia z całym wszechświatem, bezpośredniego odczuwania obecności bóstwa). Po zażyciu LSD może pojawić się zjawisko zwane bad trip, często wiązane z negatywnym stanem emocjonalnym, wzmacnianym przez LSD. Morfina  – organiczny związek chemiczny z grupy alkaloidów. Została wyodrębniona w roku 1804. W stanie czystym jest białą substancją stałą, o gorzkim smaku, słabo rozpuszczalną w wodzie. Ma działanie narkotyczne (odurzające), przeciwbólowe, przeciwkaszlowe, przeciwbiegunkowe, działa depresyjnie na ośrodkowy układ nerwowy. Nadmierne dawki mogą prowadzić do śpiączki z depresją ośrodka oddechowego (niewydolność oddechowa). Kilkunastokrotne użycie morfiny prowadzi do uzaleznienia  fizycznego, uzależnienie psychiczne występuje znacznie szybciej. Powtarzanie dawek morfiny, podobnie jak innych leków opioidowych, powoduje powstawanie tolerancji na lek. Mimo iż istnieje wiele nowszych, syntetycznych leków o działaniu przeciwbólowym opioidów lub farmakologicznie odmiennych, morfina nadal jest stosowana w leczeniu bólu o pochodzeniu nowotworowym. Morfina była wykorzystywana na dużą skalę przez wojska walczące w II wojnie światowej. Nazwa morfiny wywodzi się od imienia greckiego boga marzeń sennych – Morfeusza, ze względu na jej dawniej wykorzystywane nasenne właściwości. Gandzia to jamajskie określenie liści konopii indyjskich (marihuany). W niezapylonych żeńskich kwiatostanach konopi (Cannabis indica, Cannabias sativa i Cannabias ruderalis), a także, ale już w mniejszym stężeniu, w męskich i żeńskich liściach tej rośliny występują pochodne kanabinolu (THC-tetrahydrokannabinol). Mieszanina wysuszonych, nie zapylonych żeńskich kwiatostanów oraz męskich i żeńskich liści to właśnie "prawdziwa" ganja. Istnieje wiele różnych odmian Cannabis sativa, nazywanych stosownie do miejsca występowania (np. Cannabis indica, Cannabis americana), zasadniczo wciąż jest to ta sama roślina. Zawartość żywicy i kształt zależą od miejscowych warunków. Jeśli konopie uprawiane są na glebach torfowych lub ciężkich w ciepłym, wilgotnym klimacie, to wyrastają wysokie, dorodne rośliny, doskonałe do pozyskiwania włókien. Rośliny uprawiane na glebach piaszczystych, w gorącym, suchym środowisku bogate są w żywicę, którą wydzielają kwitnące szczyty żeńskich kwiatów i która następnie spływa na liście i łodygi. Okres zbiorów konopi przypada pomiędzy lipcem a wrześniem. W żywicy zidentyfikowano ponad 400 związków chemicznych, w tym co najmniej 60 substancji psychoaktywnych kannabinoidów. Jednym z najbardziej aktywnych związków jest d-9-tetrahydrokannabinol (THC), wyizolowany w roku 1966. Marihuana dostępna jest na czarnym rynku w wielu odmianach, różniących się zawartością THC. Słoma (tzw. trawka) zawiera wagowo 11,0% THC; sprasowana w kostki żywica (hasz) zawiera 10,15% THC, natomiast rzadziej spotykany, gęsty olejek lub nalewka zawiera wagowo 15,30% THC. Gandzia jest symbolem religii rastafariańskiej, jej stałym elementem. Rastafarianie palący trawkę usprawiedliwiają się ,iż to JAH pozwolił im to robić. Ganja jest uważana za "zioło mądrości" - według Rastafarian człowiek po spaleniu skręta jest mądrzejszy i swobodnie uwalnia uczucia. Powodem dla którego ta roślina stała się taka ważna dla Rastafarian jest fakt, iż na grobie króla Salomona zostało znalezione takie zioło. Palenie jej stało się obrzędem Rastafariańskim . Rytuał Nyahbinhgi to rytuał podczas którego Rastamani palą święte zioło, biją w bębny, grzechoczą grzechotkami i śpiewają pradawne hymny Zion`u. Jednak większość Rasta pali trawkę na co dzień. Jamajka jest największym producentem czystej marihuany na świecie. Jest tam hodowana w ogródkach jak warzywa i owoce. Amfetaminy to cała grupa środków psychostymulujących pochodnych fenylopropylanu. Środki te, w odróżnieniu od kokainy powodują długotrwałe pobudzenie. W ciągu ostatnich stu lat były one wykorzystywane w różnorodny sposób: od zastosowań leczniczych w medycynie, poprzez stosowanie ich jako środki odchudzające przez osoby otyłe; były również powszechne wśród sportowców jako tzw. koks (doping) w sporcie; obecnie pozostają przede wszystkim środkami odurzającymi, stosowanymi przez narkomanów. Amfetamina od 1927 r. pod nazwą benzedryny stosowana była w medycynie do leczenia astmy oskrzelowej (rozszerza oskrzela) oraz napadowej senności (tzw. narkolepsji; amfetamina zmniejsza bowiem zapotrzebowanie na sen). Od wielu lat jej zastosowanie w lecznictwie radykalnie ograniczono. W Polsce została wykreślona z lekospisu. Tylko w nielicznych krajach nadal jest stosowana w leczeniu zespołów hiperkinetycznych u dzieci i napadowej senności. Inne odkryte i wykorzystane właściwości działania amfetaminy - to działanie zmniejszające łaknienie. Działanie fizjologiczne: silne pobudzenie psychomotoryczne, brak łaknienia, rozszerzenie źrenic, przyspieszona akcja serca i szybki oddech, podwyższone ciśnienie krwi i zwiększone wydalanie moczu. Jadłowstręt, suchość w ustach.  W zależności od spożytej dawki pobudzenie trwa 2-3 godziny, a nawet dłużej. Amfetaminy dają ogromny przypływ energii i bardzo wyraźne podwyższenie nastroju aż do euforii. Osoby, będące pod wpływem tych środków przeżywają wykazują wzmożoną aktywność, której towarzyszy bezsenność. Osoby takie wydają się bardziej przedsiębiorcze z równoczesnym brakiem krytycyzmu własnego postępowania. Negatywne efekty działania: drażliwość i agresywność, formikacje (wrażenie obecności insektów na skórze), przymglona świadomość. Amfetaminy przyjmowane są drogą pokarmową, dożylnie, palone, wdychane przez nos. Występują w sprzedaży "ulicznej" w postaci bezwonnego proszku o gorzko-cierpkim smaku, w kolorze od białego do ceglastego (w zależności od zanieczyszczeń oraz użytych w produkcji składników). Zależność psychiczna jest podobna do tej, która jest spowodowana przez kokainę. Wywołuje ją atrakcyjny i euforyczny przebieg działania specyfiku, wzmacniany z kolei przez przykre dolegliwości związane z jego odstawieniem (złe samopoczucie, spowolnienie psychiczne, uczucie zmęczenia i apatii), które obserwuje się już po 12 godzinach od ostatniego zażycia amfetaminy. Symptomy zależności fizycznej są znikome lub wcale nie występują. Jedynie przedłużony czas snu po tzw. ciągu amfetaminowym, nawet do kilku dni, jest przez niektórych specjalistów klasyfikowany jako objaw uzależnienia fizycznego. Do najczęściej pojawiających się objawów abstynencyjnych można zaliczyć uczucie przygnębienia, zmęczenia i apatii, wewnętrzny niepokój, senność, bóle głowy, obniżenie napięcia mięśniowego, wzmożone łaknienie i myśli samobójcze. Objawy te rozwijają się dość wolno, gdyż metabolizm i wydalanie amfetaminy z ustroju przebiega powoli. Jakoś bardzo dużo wyszło piosenek o akurat tej całkiem niedozwolonej części artykułów „od lat 18”. Zakazany owoc kusi najbardziej? ;p To na koniec jeszcze piosenka tytułowa naszej audycji. No, prawie. ;)