Seans XXVII „12 miejsc”

Witajcie, słuchacze i czytacze.

Zabieram Was dziś na wycieczkę. Będzie to wycieczka objazdowa po miastach, miasteczkach i wsiach USA.

Nowy Jork to najludniejsze miasto w Stanach Zjednoczonych (populacja 8 175 133), a zarazem centrum jednej z najludniejszych aglomeracji na świecie. Położony na wybrzeżu Atlantyku, w północno–wschodniej części Stanów Zjednoczonych, składa się z pięciu okręgów, określanych mianem boroughs: Bronxu, Brooklynu, Manhattanu, Queensu oraz Staten Island. Na jego obszarze mówi się w ponad 800 językach. Nowy Jork jest najczęściej wyszukiwanym miejscem na świecie za pośrednictwem Google; statystyki z września 2011 roku mówiły, że łączna liczba wyszukań dla hasła "Nowy Jork" wyniosła 4,6 miliardów. Historyczne korzenie Nowego Jorku sięgają roku 1624, kiedy to miasto zostało założone jako faktoria handlowa przez holenderskich kolonistów; w 1626 roku nadali oni mu nazwę Nowego Amsterdamu. W 1664 roku kontrolę nad miastem, a także otaczającymi je terenami przejęli Anglicy a nazwę Nowy Amsterdam zmieniono na Nowy Jork. Metro kursuje całą dobę we wszystkie dni tygodnia – to jest naprawdę miasto, które nigdy nie śpi. Do podziwiania: Times Square, Broadway z milionami teatrów, Chinatown, Central Park i zoo, Empire State Building, Statua Wolności, Metropolitan Museum, lodowisko na Rockefeller Centre, stadion Yankesów, most Brookliński, Wall Street ……..

Las Vegas leży w stanie Nevada, w hrabstwie Clark. Na arenie międzynarodowej kojarzone jest przede wszystkim z grami hazardowymi, zakupami oraz wyszukanymi restauracjami. Las Vegas, które samo siebie określa mianem Światowej Stolicy Rozrywki, słynie z ogromnych kasyn i powiązanych z nimi atrakcji. Tolerancja dla różnych form rozrywki dla pełnoletnich przypisała Las Vegas tytuł Miasta Grzechu. Założone w 1905 roku, Las Vegas oficjalnie nabyło prawa miejskie w 1911 roku. Pod koniec XX wieku, Las Vegas było najgęściej zaludnionym amerykańskim miastem powstałym w tymże wieku. Mówi się o nim często, że jest to najbardziej sztuczne miasto na świecie, w całości zbudowane po to, żeby służyło rozrywce. Pierwszym kasynem w Las Vegas był otwarty w 1931 roku Northern Club (obecnie La Bayou). Obecnie przegrać pieniądze można miedzy innymi w Plaza Hotel & Casino, El Cortez, Fitzgeralds, Four Queens, Gold Spike Hotel and Casino i Las Vegas Club. Przy najbardziej popularnej ulicy Las Vegas Strip działa 19 z 25 największych hoteli świata pod względem liczby pokoi. Można też zobaczyć w mieście walkę bokserską, koncert, zwiedzić Muzeum Neonów oraz Muzeum Przestępczości Zorganizowanej i Porządku Publicznego, wypić drinka w kształcie Wieży Eiffla, a na 2012 roku planowane jest otwarcie wartego 485 milionów dolarów Smith Center for the Performing Arts, które wystawiać będzie sztuki broadwayowskie i opery.

San Francisco – miasto i hrabstwo w stanie Kalifornia, położone na półwyspie otoczonym przez Ocean Spokojny na zachodzie, zatokę San Francisco na wschodzie i cieśninę Golden Gate na północy. Czwarte pod względem liczby ludności miasto w Kalifornii i trzynaste w całym kraju. Historia San Francisco sięga roku 1776, kiedy to hiszpańscy kolonizatorzy Ameryki Północnej osiedlili się na krańcu półwyspu, zakładając na tym terenie fort oraz misję imienia świętego Franciszka z Asyżu. Miasto przeżyło znaczne przyspieszenie rozwoju w 1848 roku podczas krótkiego okresu kalifornijskiej gorączki złota, stając się w tym czasie największym miastem na amerykańskim Zachodnim Wybrzeżu. Leży na wyjątkowo aktywnym tektonicznie terenie, co nie raz powodowało zniszczenia ze względu na trzęsienia ziemi, takie jak to w 1906 roku, kiedy większość miasta zamieniła się w gruzy i zgliszcza. W latach powojennych do miasta napłynęły tysiące imigrantów, więc teraz miasto słynie ze swojego zróżnicowania etnicznego, kosmopolityzmu, uniwersytetów, oraz wyodrębnionych i wpływowych społeczności azjatyckiej, latynoamerykańsiej oraz LGBT (Lesbians, Gays, Bisexuals, Transgenders). Miasto jest uważane za bardzo liberalne od czasów Lata Miłości, czyli rozwoju subkultury hippisowskiej. Obecnie San Francisco jest dużym ośrodkiem turystycznym, znanym ze swoich atrakcji, włączając w to m.in. Most Golden Gate, więzienie Alcatraz, Coit Tower, tramwaje linowe, fabrykę czekolady Ghirardelli czy Chinatown. Charakterystyczne dla miasta są jego strome wzgórza i ulice oraz mieszanina stylów architektonicznych od wiktoriańskiego do postmodernizmu.

Boston leży w północno-wschodniej części USA (na Wschodnim Wybrzeżu) i jest stolicą stanu Massachusetts. Boston został założony w roku 1630; jest jednym z najstarszych i ze względów kulturowych najważniejszych miast w USA. Jest wiodącym ośrodkiem naukowym i gospodarczym, głównie w dziedzinie finansów i zaawansowanych technologii, przede wszystkim biotechnologii, informatyki (m.in. laboratoria i instytuty informatyki teoretycznej, nowatorskich technologii mediów i sztucznej inteligencji, Massachusetts Institute of Technology, setki firm informatycznych) i szkolnictwa wyższego (działa tu ok. 50 uniwersytetów i college'ów, z ponad 100 tys. studentów). W skład Bostonu wchodzi tak naprawde 21 pomniejszych miast, dzielnic, osiedli itp. W Bostonie gra drużyna koszykówki należąca do NBA – Boston Celtics. Drużyna ta może się pochwalić największą ilością zdobytych tytułów mistrza NBA (17 razy). W Bostonie odbywa się też najstarszy maraton. Pierwszy odbył się 19 kwietnia 1897 roku. Ciekawostką jest, że aby pobiec w maratonie bostońskim, należy się legitymować określonym rekordem życiowym.

Los Angeles, położone nad Oceanem Spokojnym w stanie Kalifornia tworzy wraz z San Diego drugi co do wielkości obszar metropolitalny w kraju, liczący prawie 19,6 mln mieszkańców.  Los Angeles jest popularnie nazywane Miastem Aniołów (City of Angels), natomiast historyczna nazwa hiszpańska (to oni właśnie założyli tu misję w 1781roku) odnosiła się do Matki Bożej Królowej Aniołów (El Pueblo de Nuestra Señora la Reina de los Ángeles del Río de Porciúncula). Miasto przeżyło rozwój szczególnie w latach 1885 - 1895, kiedy to zostały odkryte złoża ropy naftowej oraz została wybudowana tutaj kolej transkontynentalna. Los Angeles leży na terenie sejsmicznym. Blisko miasta ciągnie się słynny uskok San Andreas, oraz mniejszy – San Jacinto. W ostatnim czasie największym trzęsieniem ziemi na terenie miasta było trzęsienie w 1994 roku, którego epicentrum znajdowało się w północnej części doliny San Fernando. Wielu mieszkańców miasta odczuwa 2 lub 3 większe wstrząsy na rok, które jednak nie powodują wielkich uszkodzeń. Los Angeles cierpi z powodu ograniczenia przepływu powietrza przez otaczające je masywy górskie, co w związku z dużym nagromadzeniem samochodów powoduje częsty smog. Miasto należy do najbardziej zanieczyszczonych w USA. Największe znaczenie w gospodarce ma handel zagraniczny, produkcja filmów i programów telewizyjnych oraz nagrań muzycznych, przemysł kosmiczny i lotniczy, wydobycie i przetwórstwo ropy naftowej, turystyka i rolnictwo. Aglomeracja Los Angeles jest znana w Stanach Zjednoczonych z wysokiej przestępczości, jest siedzibą dużej liczby gangów i miejscem zamieszkania znanych gangsterów. Najważniejsze z nich to: The Crips oraz The Bloods. Los Angeles słynie z wielogodzinnych policyjnych pościgów. Trudności w złapaniu przestępców są spowodowane przez bardzo rozbudowaną sieć ulic i autostrad miejskich. Lokalne stacje telewizyjne często relacjonują te wydarzenia na żywo z helikopterów. Jedne z najsłynniejszych ulic świata, które zasłynęły w literaturze, muzyce i kinematografii to Sunset Boulevard, Santa Monica Boulevard, Beverly Boulevard, Washington Boulevard, Mulholland Drive, Pacific Coast Highway, Melrose Avenue,  Hollywood Boulevard czy Rodeo Drive.

Memphis, którego nazwa  pochodzi od miasta Memfis w starożytnym Egipcie, leży w środkowej części Stanów Zjednoczonych, w stanie Tennessee, nad rzeką Missisipi. 0.5% mieszkańców deklaruje pochodzenie polskie. Z ważnych dat, 4 kwietnia 1968 w Memphis zamordowany został Martin Luther King, a 29 maja 1997 w rzece Missisipi utonął Jeff Buckley. W mieście znajduje się również jeden z najlepiej rozpoznawanych i uznawanych na świecie sklepów perkusyjnych – Memphis Drum Shop. Największą atrakcją turystyczną miasta jest Graceland, posiadłość Elvisa Presleya, w której mieszkał przez 20 lat od 1957 roku kiedy ją zakupił za 100 tysięcy USD aż do śmierci 16 sierpnia 1977 i gdzie został pochowany. Graceland mieści obecnie muzeum Elvisa. Są tam zorganizowane imprezy, szczególnie w rocznicę jego urodzin oraz śmierci. Inną wielką atrakcją jest ulica Beale, miejsce klubów bluesowych. W Memphis rozpoczynało swoją karierę wielu artystów amerykańskiej sceny muzycznej, na przykład w latach 50. XX wieku B. B. King i Johnny Cash.

Chicago, położone nad jeziorem Michigan w stanie Illinois, stanowi trzecie pod względem wielkości i zaludnienia miasto w Stanach Zjednoczonych po Nowym Jorku i Los Angeles i bywa określane mianem "Wietrznego miasta". Na początku drugiej połowy XVIII wieku okolice przyszłego Chicago były zamieszkane wyłącznie przez Indian, głównie ze szczepu Illinois (grupa plemienna Pottawatomi), które wyparło z okolicy inne plemiona. Pierwszym nie indiańskim osadnikiem był czarnoskóry Jean Baptiste Point du Sable, który pochodził z Haiti i osiedlił się w okolicy około 1770r. Stany Zjednoczone uzyskały terytorium przyszłego miasta w wyniku traktatu zawartego w Greenville w 1795 z Indianami. Jest centrum biznesowym, kulturalnym oraz naukowym, centrum przemysłu metalurgicznego, elektromaszynowego, maszynowego, chemicznego, przetwórczo-spożywczego, siedzibą koncernów Boeinga, Playboya, Allstate, General Electric, Aon, Prudential i wielu innych. Po Chicago można poruszać się taksówkami ze słynnej kompanii taksówkowej Yellow Cab. Żółte taksówki, tak popularne w wielu amerykańskich miastach z Nowym Jorkiem na czele, po raz pierwszy wyjechały na ulice w Chicago właśnie. Łącznie w mieście zarejestrowanych jest około 7000 taksówek. Centrum miasta otacza linia kolei nadziemnej , a „w środku” znajduje się wiele ważnych obiektów miejskich: . Sears Tower, Art Institute of Chicago,  kompleks wystawienniczy McCormick Place czy stadion sportowy Soldier Field. Chicago jest największym zagranicznym skupiskiem Polaków (ok. 1,1 mln osób polskiego pochodzenia, w tym około 250 tys. mówiących na co dzień po polsku). Do końca lat 80. XX wieku spora część Polaków w Chicago zamieszkiwała dzielnicę Polish Village, potocznie nazywaną Jackowem od parafialnego kościoła św. Jacka.

Hazard to maleńka miejscowość w Sherman County, Nebraska. Populacja ledwo przekracza 100 osób, za to w 100% jest to populacja białych. W sumie prawie nic się tam nie dzieje, chyba że przeniesiemy się w świat fikcji i oddamy głos Richardowi Marx, który tam właśnie usadowił akcję swojej piosenki o takim własnie tytule. Marx długo poszukiwał miejscowości o nazwie, która by mu odpowiadała, zanim wybrał Hazard - po konsultacji z Nebraska Chamber of Commerce. Piosenka spopularyzowała osadę, która przeżyła gwałtowny najazd turystów, którzy chcieli zobaczyć na własne oczy miejsce zbrodni. Najbardziej zawiedzeni musieli być widząc, że nie ma tam znanej z video rzeki, a tylko błotnisty strumień. Mieszkańcy nie mieli jednak do piosenkarza żadnych pretensji, wręcz przeciwnie, w 1933 roku poprosili go, aby był mistrzem ceremonii podczas parady Czwartego Lipca – a Marx się zgodził.

Nowy Orlean leży na południu USA w stanie Luizjana, w bagnistej delcie rzeki Missisipi, na jej lewym brzegu, ok. 150 km od jej ujścia do Zatoki Meksykańskiej. Niedaleko miasta znajduje się jezioro Pontchartrain. Przed wylewami Missisipi Nowy Orlean jest chroniony przez system tam i zapór. Niestety, nic nie może ochronić przed huraganami, które w tej części USA są dość częste - Cathrina z 2005 roku dokonał wielkich zniszczeń. Nowy Orlean jest słynny na całym świecie z jedzenia. Bezkonkurencyjne specjały to m.in. smażone ciasteczka w kształcie kwadracików, zwane "French doughnuts" czyli francuskie pączki. Nowy Orlean uważany jest za kolebkę jazzu. W mieście odbywają się liczne festiwale jazzowe. Podczas nowoorleańskiego karnawału Mardi Gras organizowanych jest wiele parad w niemal wszystkich częściach miasta (największa parada prowadzi przez St. Charls Ave). Głównym rekwizytem są kolorowe paciorki, którymi mężczyźni obdarowują urodziwe panie. Parady i zabawy do białego rana doskonale oddają rozwiązłą atmosferę Nowego Orleanu, zwanego często Big Easy. W Nowym Orleanie można też zwiedzić The National D-Day Museum poświęcone II wojnie światowej. Zwiedzający mogą obejrzeć oryginalne wyposażenie armii amerykańskiej z czasów wojny oraz zapoznać się z multimedialnymi prezentacjami z tamtego okresu. French Quarter, czyli dzielnica francuska, to najstarsza część miasta, z zabytkową zabudową z okresu francuskiego i hiszpańskiego panowania (XVIII–XIX wiek) i murowanymi kamienicami z charakterystycznymi balkonami i kolorowymi elewacjami. Centralną ulicą jest Bourbon Street, pełna restauracji i nocnych klubów, przyciągająca każdego wieczoru tłumy gości.

Miami leży w stanie Floryda nad Atlantykiem i jest najdalej wysuniętym na południe dużym miastem w kontynentalnych Stanach. W Miami panuje klimat równikowy z odmianą monsunową. Panują tu gorące i wilgotne lata oraz krótkie, ciepłe zimy z suchą porą. Na klimat wpływają takie czynniki, jak położenie na poziomie morza i na wybrzeżu oraz powyżej zwrotnika Raka, a także Prąd Zatokowy. Miasto jest stosunkowo młode. Otrzymało prawa miejskie w 1896, mając 344 mieszkańców. Po objęciu władzy na Kubie przez Fidela Castro w 1959 setki tysięcy Kubańczyków uciekły z Kuby do USA. Ponad 300 tys. osiedliło się w niedalekim Miami, odległym o tylko 370 km od Hawany. Miasto to przyjmuje rocznie największą liczbę imigrantów na świecie i ma ogromny procent ludności mówiącej po hiszpańsku. W latach 80. Miami stało się jednym z głównych ośrodków przerzutu narkotyków do USA. Doprowadziło to do fali przestępczości, ale również dało zastrzyk wielu miliardów dolarów dla gospodarki miasta.

Twin Peaks to miasto na północy USA, tuż przy granicy z Kanadą. Ma trochę powyżej 50tys mieszkańców, szpital, szkołę, stację benzynową, hotel i motel, pole golfowe, małe lotnisko, jadłodajnię i pub, lecznicę weterynaryjną i tartak. Oprócz tego w okolicy jest strumień, wodospad, jezioro oraz jaskinia z piktogramami. Całość jest otoczona wspaniałymi świerkowymi lasami… w których czai się coś złego. Mieszkańcy na pierwszy rzut oka też są wspaniali… ale każdy z nich ma jakąś tajemnicę. Miasteczko Twin Peaks tak naprawdę nie istnieje, to znaczy nie istnieje w jednym miejscu, zdjęcia do filmu pod tym tytułem robiono w stanie Washington i w Kalifornii. Ale czyż takie miasteczko nie może się przydarzyć każdemu z nas?

Filadelfia leży na północno-wschodnim wybrzeżu USA, w stanie Pensylwania, u ujścia rzeki Delaware do Atlantyku i jest to największe pod względem liczby ludności miasto w Pensylwanii. Posiada dwie, używane potocznie, nazwy: Philly i The City of Brotherly Love (Miasto braterskiej miłości). Przed przybyciem Europejczyków na te tereny w regionie tym żyli Delawarowie, którzy utworzyli tu małą wioskę Shackamaxon. Europejczycy przybyli do doliny rzeki Delaware na początku XVII wieku. Pierwsze osady zostały założone przez Holendrów, Brytyjczyków i Szwedów. W 1681 r. Karol II Stuart nadał Williamowi Pennowi specjalną kartę, dzięki której mógł on założyć kolonię Pensylwania.  Zgodnie z lokalną legendą Penn zawarł pakt o przyjaźni z przywódcą Delawarów, Tammany'm, pod wiązem rosnącym w indiańskiej osadzie Shackamaxon. Jako członek kwakrów, Penn przeżył prześladowania religijne, chciał więc utworzyć swoją kolonię jako miejsce tolerancji religijnej. Wbrew zapisom w dokumencie Penn odkupił ziemię od plemienia Delawarów, aby zapewnić pokój dla swojej kolonii. Będąca ośrodkiem handlowym, edukacyjnym i kulturowym Filadelfia była niegdyś drugim po Londynie miastem w Imperium Brytyjskim i centrum geograficzno-politycznym pierwotnych trzynastu kolonii. Duży wkład w rozwój miasta miała działalność Benjamina Franklina. Powstało tu wiele idei związanych z rewolucją i niepodległością Stanów Zjednoczonych. Było to również największe miasto USA i jego pierwsza stolica, aż do utworzenia Waszyngtonu. Filadelfia jest podzielona na kilka większych dzielnic (North, Northeast, Northwest, West, South i Southwest) okalających Center City, czyli pierwotny obszar miasta. Każda z tych dzielnic jest podzielona na mniejsze osiedla, których obszar pokrywa się z granicami byłych gmin i miejscowości dawnego hrabstwa Philadelphia. Pozostałe zostały wyodrębnione ze względu na odmienność etniczną, religijną, kulturalną lub gospodarczą. Historia architektury w Filadelfii sięga czasów kolonialnych i jest mieszanką różnorodnych stylów. Najwcześniejszymi budowlami były drewniane domy, lecz ceglane struktury pojawiły się już około początku XVIII wieku. Przez to stulecie filadelfijskie budownictwo zostało zdominowane przez styl gregoriański. W Filadelfii znajduje się jedna z największych galerii sztuki na świecie, posiadająca w swych zbiorach ponad 225000 dzieł - Philadelphia Museum of Art, a także miejsce, w którym została uszyta pierwsza flaga Stanów Zjednoczonych - Dom Betsy Rose.